با تلفیق یک سیستم آموزش عالی تاریخی با فرهنگ نبوغ و خلاقیت، تعجب‌آور نیست که سوئد، گزینه‌ای محبوب برای تحصیل دانشجویان خارجی در مقطع دکترا باشد. قدمت دانشگاه‌های سوئد به قرن پانزدهم بازمی‌گردد، در حالیکه برندها و فن‌آوری‌های سوئدی همچون Spotify ،IKEA و بلوتوث همچنان به شکل‌گیری دنیای مدرن ادامه می‌دهند. این مقاله، توضیح می‌دهد که تحصیل دکترا در سوئد چگونه است و اطلاعات مربوط به درخواست‌ها، بورسیه‌ها و هزینه‌های مقطع دکترا را توضیح می‌دهد، مهاجرت تحصیلی به سوئد یکی از بهترین راه ها برای شروع زندگی جدید است.
فرصت‌های دکترا در سوئد- چه دوره‌هایی در سال 2021 ارائه می‌شود؟
اگر هدف شما از شرکت در مقطع دکترا، ایجاد کار نوآورانه است (که باید باشد)، سوئد می‌تواند مقصد ایده‌آلی برای دوره‌ی دکترا باشد. سوئد مانند همسایگان خود در اسکاندیناوی، کشوری کاملاً اهل مداراست و دارای قوانین مترقی و فراگیر در حمایت از حقوق دگرباشان جنسی است. در ادامه، چند دلیل بیان می‌شود که چرا شما باید امسال، تحصیل در یک دانشگاه سوئد در مقطع دکترا را در نظر بگیرید:
- خلاقیت و اصالت- تحقیقات دوره‌ی دکترا در سوئد، از تفکر آزاد و ایده‌های جدید حمایت می‌کند.
- تحقیقات برنده‌ی جایزه- جایگاه سوئد به‌عنوان میزبان جایزه‌ی نوبل (با 32 برنده)، نشان‌دهنده‌ی تاریخ افتخارآمیز آن در شناخت و ارزش‌گذاری تحقیقات، تعالی و نوآوری است.
- دوره‌های دکترا بدون هزینه- دوره‌های دکترا در سوئد، معمولاً هیچ شهریه‌ای از دانشجویان خود دریافت نمی‌کنند (صرف‌نظر از ملیّت).
- دانشگاه‌های تاریخی (و قابل‌احترام)- تحصیلات عالی در سوئد، به قرن پانزدهم بازمی‌گردد و دانشگاه‌های این کشور دارای رتبه‌های بالایی در تخصص‌های خاص پزشکی، علوم زندگی و موضوعات مرتبط هستند.
| تحصیلات دکترا در سوئد 2021- جزئیات مهم |
| ویژگی ها |
شرایط |
| دانشگاه‌ها |
39 |
| جوایز نوبل |
32 |
| قدیمی‌ترین دانشگاه |
اوپسالا (1477) |
| دانشجویان خارجی |
30،912 |
| طول مدت دکترا |
4 سال |
| سال تحصیلی |
آگوست تا ژوئن |
دانشگاه‌های سوئد برای تحصیل دکترا
در سوئد، 39 دانشگاه و موسسه با بودجه‌ی دولتی وجود دارد و در کنار این موسسات دولتی، موسسات آموزش خصوصی نیز وجود دارد. سیستم آموزشی در سوئد، به یک سیستم سه دوره‌ای، مشترکاً با حوزه‌ی آموزش عالی اروپا طبقه‌بندی شده است. دوره‌ی دکترای شما، بخش سوم این سیستم آموزشی است که معمولاً پس از تحصیلات کارشناسی (دوره‌ی اول) و کارشناسی ارشد (دوره‌ی دوم) برگزار می‌شود.
دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها
موسسات آموزش عالی در سوئد، بر دو نوع هستند:
- دانشگاه‌ها (universitet)، موسسات بزرگی هستند که در طیف وسیعی از رشته‌ها، مدرک می‌دهند. آن‌ها تحقیقات اصلی را در کنار آموزش دانشگاهی انجام می‌دهند و بنابراین، توانایی پشتیبانی و آموزش دانشجویان دکترا را دارند.
- کالج‌های دانشگاهی (högskola)، بر آموزش فنی و حرفه‌ای، اغلب در رشتههای علوم کاربردی و موضوعات مرتبط تمرکز دارد. آن‌ها کمتر موفق به برگزاری دوره‌های دکترا می‌شوند، اما ممکن است در رشتههای خاصی، این کار را انجام دهند.
تمایز بین این دو گروه، همیشه از نام موسسه، مشخص نمی‌شود (دانشکده‌ها ممکن است به‌سادگی از خود به‌عنوان دانشگاه یاد کنند). خوشبختانه، لازم نیست زیاد در مورد این موضوع نگران باشید. شما به‌عنوان دانشجوی دکترا، به احتمال زیاد در یک دانشگاه تحصیل خواهید کرد، اما تعدادی از دوره‌های دکترا توسط کالج‌های دانشگاهی ارائه می‌شود که به همان اندازه دقیق و قابل‌احترام هستند.
رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در سوئد برای تحصیل دکتری
برحسب رتبه‌بندهای دانشگاهی، سوئد یکی از سیستم‌های آموزش عالی خوب را در اروپا داراست. از 38 دانشگاه سوئد، 10 دانشگاه در بین 400 دانشگاه برتر جهان قرار دارند.
| 10 دانشگاه برتر سوئد در سال 2021 |
| دانشگاه |
THE 2021 |
QS 2021 |
ARWU 2020 |
موسسه‌ی کارولینسکا |
36= |
- |
45 |
| دانشگاه لوند |
103 |
97= |
151-200 |
دانشگاه اوپسالا |
111= |
124= |
77 |
دانشگاه استکهلم |
183 |
181= |
69 |
دانشگاه گوتنبرگ |
191= |
202 |
101-150 |
| دانشگاه فناوری چارلمز |
201-250 |
139= |
301-400 |
KTH Royal Institute of Technology |
201-250 |
98 |
201-300 |
| دانشگاه اوربور |
351-400 |
- |
601-700 |
| دانشگاه علوم کشاورزی سوئد |
351-400 |
- |
301-400 |
| Umeå University |
351-400 |
333= |
401-500 |
شهرهای دانشگاهی در سوئد برای تحصیل دکترا
شهرهای سوئد، ترکیبی از امکانات پیشرفته و سبک زندگی مدرن و آرام با دسترسی آسان به چشم‌اندازها و مناظر خیره‌کننده‌ی اسکاندیناوی هستند. در زیر، برخی از مراکز محبوب برای تحصیل دانشجویان دانشگاه‌ها ذکر شده است:
- تحصیل در اوپسالا
- تحصیل در گوتنبرگ
- تحصیل در استکهلم
- تحصیل در لوند
- تحصیل در Umeå
ساختار دوره‌ی دکترا در سوئد
تحصیل در مقطع دکترا، بالاترین سطح پیشرفت تحصیلی را برای دانشجویان در دانشگاه‌های سوئد نشان می‌دهد. مانند سایر کشورها، تاکید بر تحقیقات مستقل در رشته‌ی شماست. تحصیل در مقطع دکترا در سوئد، در یکی از دو شکل زیر رخ می‌دهد:
- یک دوره‌ی PhD استاندارد، حداقل به چهار سال کار تمام وقت (معادل 240 امتیاز ECTS) نیاز دارد و یک مدرک دکترای کامل (همراه با عنوان بسیار مهم 'دکتر') را اعطاء می‌کند.
- به‌شکل جایگزین، شما می‌توانید برای دوره‌ی کوتاه‌تری تحصیل کنید. این دوره معمولاً فقط به دو سال کار تمام‌وقت برای یک تز کوتاه‌تر و کمتر بلندپروازانه (معادل 120 امتیاز ECTS) نیاز دارد. مدرک این دوره، مشابه کارشناسی ارشد فلسفه (MPhil) است که در انگلستان یا سایر کشورها ارائه می‌شود و برخی از دانشجویان، قبل از شرکت در دوره‌ی دکترای کامل، ابتدا در این دوره ثبت‌نام می‌کنند.
سال تحصیلی در سوئد، از ماه اوت تا ژوئن با دو ترم تحصیلی (اوت تا ژانویه و ژانویه تا ژوئن) برگزار می‌شود که در بین این دو ترم، تعطیلات تابستانی و زمستانی هم وجود دارد. به‌عنوان دانشجوی دکترا، معمولاً در طول سال، با انعطاف‌پذیری بیشتری کار خواهید کرد، اما برخی از دوره‌های اضافی و سایر فعالیت‌ها، ممکن است با دوره‌های خاص آموزشی مرتبط باشد.
نظارت
شما دوره‌ی دکترای خود را با پشتیبانی و حمایت دو یا چند مشاور متخصص که وظیفه‌ی هدایت کار شما را برعهده دارند، کامل خواهید کرد. نقش آن‌ها بسته به رشته‌ی شما کمی متفاوت خواهد بود:
- مشاوران هنر، علوم انسانی و برخی از پروژه‌های علوم اجتماعی، در درجه‌ی اول به‌عنوان مدرس خدمت می‌کنند. آن‌ها به طور مستقیم در تحقیقات شما نقش نخواهند داشت، اما می‌توانند در مورد مسیری که پروژه‌ی شما دنبال می‌کند، به شما مشاوره دهند.
- مشاوران پروژه‌های علوم، فن‌آوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) نیز ممکن است تحقیقاتی مشابه محقق اصلی را برای آزمایشگاه یا گروه تحقیقاتی که دکترای شما در آن است، انجام دهند. این بدان معناست که آن‌ها ممکن است در کنار شما کار یا حتی در برخی آزمایش‌ها با شما همکاری کنند. با این حال، پایان‌نامه‌ی دکترای شما، بر اساس یافته‌ها و تجزیه و تحلیل‌های شخصی شما، همچنان یک کار مستقل خواهد بود.
شما حداقل دو مشاور دکترا خواهید داشت که یکی از آن‌ها، مشاور اصلی دوره‌ی دکترای شما خواهد بود. بعضی از دانشگاه‌ها همچنین دستیار مشاور دیگری با مسئولیت و وظایف خاص (مانند آموزش یا مراقبت و پشتیبانی) منصوب می‌کنند. نقش‌های مشاور شما توسط دانشگاه‌تان تعیین می‌شود. آن‌ها معمولاً برگزاری جلسات منظم، بررسی نتایج و پیش‌نویس‌ها و پشتیبانی از شما را در هنگام آماده‌سازی برای ارائهی پایان‌نامه بر عهده دارند. برخی از مسئولیت‌های اضافی ممکن است شامل شناسایی و برآوردن نیازهای آموزشی یا کمک به سایر جنبه‌های پیشرفت حرفه‌ای و دانشگاهی شما باشد.
ساختار برنامه
تمرکز اصلی شما در دوره‌ی دکترا در سوئد، تحقیقات اصلی مورد نیاز برای پایان‌نامه‌تان خواهد بود. قبل از شروع به جمع‌آوری منابع یا داده‌های تجربی و در نهایت، نوشتن نتیجه‌گیری‌های خود، معمولاً با ارزیابی بورس تحصیلی در رشته‌ی خود، کار خود را شروع خواهید کرد. برخی دانشگاه‌ها همچنین آموزش ساختارمندتری را در کنار تحقیقات به شما ارائه می‌دهند. این ممکن است شامل حضور در دوره‌های کوتاه‌مدت روش‌های تحقیق و سایر مهارت‌های مفید برای پروژه‌ی شما باشد. همچنین برای دانشجویان دکترا در دانشگاه‌های سوئد، معمول است که به‌عنوان بخشی از دوره‌ی تحصیلی خود، به‌عنوان کارمند دانشگاهی ارشد در بخش‌ها یا دانشکده‌ها خدمت کنند. در این‌صورت، شما وظایف دیگری مانند آموزش نیز خواهید داشت.
ارزیابی و امتحانات
ارزیابی دوره‌ی دکترا در سوئد، بر اساس کیفیت پایان‌نامه‌ای است که در پایان تحقیق خود ارائه می‌دهید. پایان‌نامه‌ی شما باید نشان دهد که کار شما اصیل بوده، سهم قابل‌توجهی در رشته‌ی تحصیلی‌تان داشته و شما شخصاً مسئولیت طراحی و انجام تحقیقات مرتبط را داشته‌اید. تمام این خصوصیات، در طول جلسه‌ی دفاع نهایی از پایان‌نامه‌تان، به طور رسمی ارزیابی می‌شود. این شبیه جلسات دفاع از پایان‌نامه‌ای است که در انگلیس و سایر کشورها برگزار می‌شود، اما روشی کمی متفاوت را دنبال می‌کند. شما به جای اینکه در خلوت مورد بررسی قرار بگیرید، پایان‌نامه‌ی خود را در مقابل مخاطبانی که ممکن است شامل سایر دانشگاهیان، دانشجویان مقطع دکترا و خانواده و دوستان‌تان باشد، به یک کمیته‌ی امتحان ارائه خواهید کرد. یک عضو این کمیته، یک متخصص خارجی (از خارج از دانشگاه شما) خواهد بود که به‌عنوان 'مخالف' شما عمل می‌کند. او سوالاتی در مورد پایان‌نامه‌ی شما خواهد پرسید و شما را برای توضیح یافته‌ها و نتیجه‌گیری‌های‌تان به چالش می‌کشد. سایر اعضای کمیته (و مخاطبان) نیز ممکن است سوالاتی بپرسند.
در پایان جلسه‌ی دفاع، کمیته‌ی شما تصمیم خواهد گرفت که آیا شما با موفقیت از پایان‌نامه‌ی خود دفاع کرده‌اید و می‌توانید دکترای خود را دریافت کنید یا خیر. این فرایند آزمون 'زنده' ممکن است دلهره‌آور به‌نظر برسد، اما شما باید آن را به‌عنوان نقطه‌ی اوج مناسبی برای تحقیقات خود تصور کنید، چون به شما این امکان را می‌دهد که تخصص خود را اعلام کرده و صلاحیت خود را ثابت کنید. همچنین بسیار نادر است که دانشجو از این مرحله با موفقیت عبور نکند.
هزینه‌ها و بودجه‌ها
دانشگاه‌های دولتی سوئد، برای تحصیل در مقطع دکترا هزینه‌ای دریافت نمی‌کنند (توجه داشته باشید که این موضوع برای دوره‌های کارشناسی یا کارشناسی ارشد اعمال نمی‌شود). دوره‌های دکترا برای دانشجویان اتحادیه‌ی اروپا، منطقه‌ی اقتصادی اروپا و دانشجویان خارجی (غیر اتحادیه‌ی اروپا) رایگان است. همین امر برای هزینه‌های درخواست نیز اعمال می‌شود- نیازی به پرداخت این هزینه برای دوره‌ی دکترا در سوئد نیست. شما باید هزینه‌های محل اقامت و زندگی‌تان را خود تامین کنید، اما ممکن است از طرف دانشگاه‌تان نیز پشتیبانی‌هایی شوید.
کمک هزینه‌های تحصیلی برای تحصیل دکترا سوئد
معمولاً دانشجویان دکترا در سوئد، به‌عنوان کارمند شناخته می‌شوند، مشروط بر اینکه با دانشگاه خود قرارداد کار داشته باشند. در صورت وجود چنین امری، ماهیانه به‌عنوان کمک هزینه‌ی تحصیل (utbildningsbidrag)، تقریباً 1500 یورو به شما پرداخت می‌شود (اما این مبلغ مشمول مالیات است). وضعیت اشتغال شما ممکن است در دوره‌ی دکترا متفاوت باشد. برای دو سال اول، کمک هزینه‌ی تحصیلی دریافت خواهید کرد، اما از مزایا و تامین اجتماعی برخوردار نیستید. برای دو سال آخر، شما غالباً یک قرارداد کاری کامل (anställning) دارید و از حق حمایت در طول بیماری، مرخصی والدین یا سایر شرایط برخوردار خواهید شد. اطلاعات بیشتر در این ارتباط را می‌توانید از دانشگاه‌تان دریافت کنید. در ازای اعطای کمک هزینه‌ی تحصیل به شما، معمولاً ملزم به انجام برخی مسئولیت‌ها در بخش خود خواهید شد، مانند تدریس در مقطع کارشناسی یا کمک به کارهای اداری.
بورسیه‌های تحصیلی دیگری برای تحصیل در مقطع دکترا در سوئد وجود دارد.
منبع اصلی ارائهی بورسیه در مقطع دکترا برای دانشجویان خارجی در سوئد،Swedish Institute (SI) است. آن‌ها بورس تحصیلی را برای دانشجویان مناطقی خاص از جمله ترکیه، بالکان و بالتیک ارائه می‌دهند. اطلاعات بیشتر در این زمینه، در وب‌سایت رسمی تحصیل در سوئد موجود است. بورسیه‌‌ی دیگر ممکن است از دانشگاه‌های سوئد یا سازمان‌های دانشگاهی خاص و موسسات خیریه‌ی تحقیقاتی مرتبط با رشته‌ی تحصیلی شما باشد.
ثبت‌نام برای مقطع دکترا در سوئد
برای تحصیل در مقطع دکترا در سوئد، باید مستقیماً به خود دانشگاه‌ها درخواست دهید. نحوه‌ی انجام این کار به نوع پروژه‌ی مورد نظر شما بستگی دارد:
- دکترای علوم، فن‌آوری، مهندسی و ریاضیات اغلب به‌عنوان پروژه‌های خاص تبلیغ می‌شوند. شما باید فرصت‌های فعلی را مشاهده کرده و مطابق با راهنمایی‌های تنظیم شده توسط آگهی‌های خاص اقدام کنید. این اغلب به‌معنای ارائه بیانیه‌ی شخصی همراه با رزومه و منابع علمی است.
- دانشجویان هنر، علوم انسانی و اجتماعی با احتمال بیشتری، ایده‌های پروژه‌ی خود را ارائه می‌دهند. شاید بعد از تماس با یک مشاور بالقوه برای راهنمایی و مشاوره، نیاز به فرستادن یک پیشنهاد تحقیقاتی قوی داشته باشید.
در هر صورت، از شرایط و روش‌های خاص دانشگاه خود اطلاع کسب کنید.
شرایط پذیرش مقطع دکترا در سوئد
دانشگاه‌های سوئد آزاد هستند تا شرایط پذیرش خاص خود را برای تحصیل در مقطع دکترا تعیین کنند. حداقل مدرک تحصیلی، معمولاً مدرک لیسانس در یک رشته‌ی تحصیلی است، اما کارشناسی ارشد نیز مطلوب است- خصوصاً اگر به‌دنبال کسب کمک هزینه‌ی تحصیلی هستید. به همان اندازه که مدارک قبلی شما مهم است، توانایی شما در نشان دادن تجارب تحقیقاتی قبلی‌تان نیز مهم است. این می‌تواند فقط پروژه‌ی پایان‌نامه‌ی شما برای یک یا هر دو مدرک قبلی‌تان باشد، اما مهم این است که بتوانید مقداری آمادگی برای تحقیقات مستقلی که باید در مقطع دکترای خود انجام دهید، از خود نشان دهید.
الزامات زبان برای تحصیل دکترا در سوئد
بخش عمده‌ای از تدریس در دانشگاه‌های سوئد به زبان انگلیسی انجام می‌شود. این بدان معناست که برای تحصیل در سوئد، لزوماً نیازی به دانستن زبان سوئدی نخواهید داشت، اما لازم است این موضوع را از دانشگاه یا دپارتمان خاصی که قصد تحصیل در آن را دارید، بپرسید. حتی اگر به زبان انگلیسی نیازی نباشد، داشتن چندین مهارت به این زبان، به شما کمک می‌کند از تحصیل در این کشور لذت ببرید. اگر انگلیسی زبان اول شما نیست، ممکن است لازم باشد نمره‌ی یک آزمون شناخته‌شده‌ی بین‌المللی را ارائه دهید. اگر دوره‌ی قبلی دانشگاه‌تان را به زبان انگلیسی گذرانده‌اید، استثناهایی ممکن است وجود داشته باشد.
مصاحبه‌ها
به‌عنوان بخشی از فرایند پذیرش، دانشگاه شما ممکن است شما را (به‌صورت حضوری یا آنلاین)، برای مصاحبه دعوت کند. این نشانه‌ی خوبی است! این بدان معناست که درخواست شما آنقدر جذاب و چشمگیر بوده که دانشگاه می‌خواهد بیشتر از شما بشنود.
ویزای دانشجویی برای دکتری سوئد
برای تحصیل در سوئد به‌عنوان دانشجوی دکترا، نیازی به ویزا نخواهید داشت (ویزای دانشجویی برای بازدیدهای کمتر از سه ماه لازم است، اما دوره‌ی دکترای شما، بیش از این زمان، طول می‌کشد!)
دانشجویان اتحادیه‌ی اروپا، منطقه‌ی اقتصادی اروپا و اسکاندیناوی
اگر شما شهروند اتحادیه‌ی اروپا، منطقه‌ی اقتصادی اروپا یا یک کشور اسکاندیناوی هستید (کشورهایی که شامل فنلاند، دانمارک، ایسلند و نروژ و همچنین سوئد می‌شود)، در طول دوره‌ی دکترای خود، برای اقامت در سوئد، نیازی به اجازه‌ی اقامت نخواهید داشت. با این حال، باید در یک شعبه‌ی محلی آژانس مالیات سوئد (Skatteverket) حتماً ثبت‌نام کنید. شما باید همچنین گذرنامه‌ی خود را به‌همراه هرگونه گواهی ازدواج یا تولد (اگر متاهل و یا دارای فرزند هستید) به‌همراه داشته باشید. شما همچنین باید مدارک پذیرش خود در دانشگاه سوئدی و اظهارنامه‌ی امضا شده‌ای را در مورد داشتن بودجه‌ی کافی برای زندگی و تحصیل در دوره‌ی دکترا ارائه دهید (به حداقل 800 یورو در ماه نیاز است).
سایر دانشجویان خارجی
دانشجویان کشورهای خارج از اتحادیه‌ی اروپا، منطقه‌ی اقتصادی اروپا و کشورهای اسکاندیناوی، برای تحصیل بیش از سه ماه در سوئد، باید به‌طور رسمی درخواست اجازه‌ی اقامت دهند. شما می‌توانید این کار را به‌صورت آنلاین انجام دهید. شما باید کپی پاسپورت خود را ارائه دهید و همچنین مدارک پذیرش در دانشگاهی در سوئد، پرداخت قسط اول شهریه‌ی خود و توانایی‌های مالی‌تان در طول دوره‌ی دکترا را که حداقل 800 یورو در ماه است، ارسال کنید.
بیمه‌ی سلامت و درمان برای تحصیل دکتری در سوئد
کلیه‌ی دانشجویان در سوئد، به پوشش بیمه‌ی درمانی نیاز دارند. اگر قبلاً کارت بیمه‌ی سلامت اروپا (EHIC) را در اختیار داشته باشید، به‌صورت خودکار تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرید. به‌عنوان راهی دیگر، دانشگاه شما ممکن است بخشی از کمک هزینه‌ی تحصیل شما را پوشش دهد یا بخشی از هزینه‌های شما را در خرید تقبّل کند.
مراحل بعدی
سوئد کشوری چندفرهنگی و فراگیر است که فرصت‌های زیادی برای فارغ‌التحصیلان استعدادهای درخشان دوره‌ی دکترا برای استفاده از مهارت‌ها و تخصص‌شان دارد. چه کسی می‌داند- کار شما می‌تواند بخشی از نوآوری بزرگ بعدی در سوئد باشد.
آیا می‌توانم بعد از دکترا در سوئد کار کنم؟
دانشجویان اتحادیه‌ی اروپا، منطقه‌ی اقتصادی اروپا و کشورهای اسکاندیناوی می‌توانند بدون محدودیت در سوئد زندگی و کار کنند. سایر دانشجویان خارجی باید پس از تحصیل، درخواست اجازه‌ی اقامت بدهند که به شما اجازه می‌دهد شش ماه دیگر برای پیدا کردن کار در سوئد بمانید. برای بدست آوردن این مجوز، باید دوره‌ی تحصیلی خود را به‌پایان برسانید، همچنان در سوئد باشید و یک گذرنامه‌ی معتبر داشته باشید. اگر ظرف شش ماه در یافتن شغل موفق شدید، می‌توانید برای درخواست مجوز کار خود، اقدام کنید.