امروزه نیاز به تحصیلات دانشگاهی و تربیت نیروی حرفه ای رو به افزایش است و تحت این شرایط دانشگاه های کشور آلمان هرچند در زمره ی بهترین دانشگاه های دنیا قرار دارند، شهریه ایی دریافت نمی کنند از این رو تحصیل در آلمان رایگان است. تصمیمی که از اکتبر 2014 اجرایی شده است و طبق این قانون دانشجویان بین المللی که در دانشگاه های دولتی مشغول به تحصیل هستند، لازم نیست شهریه ایی را پرداخت نمایند و فقط لازم است هزینه ایی برای سهم دانشجویی و بلیط حمل و نقل عمومی پرداخت کنند که مجموعا برای هر ترم حدود 250 یورو است. راه های مختلفی برای اخذ پذیرش از دانشگاه های آلمان وجود دارد. بهترین راه برای شما این است که در اولین مرحله، رشته ایی که می خواهید و منطقه ایی که ترجیح می دهید در آن زندگی کنید را مشخص نمایید. مدارک مورد نیاز و آخرین زمان برای اخذ پذیرش برای هر دانشگاه با توجه به رشته ی انتخابی شما مختلف است.
هزینه زندگی در کشور آلمان مقرون به صرفه است ولی به عنوان دانشجوی بین المللی هر سنت برای شما با ارزش است و لازم است تا جایی که می توانید پس انداز کنید. شهری که برای زندگی انتخاب می کنید و به طبع هزینه اجاره ی خانه ایی که انتخاب می کنید، هزینه اصلی است که باید به صورت ماهیانه پرداخت کنید. اگر در شهر مونیخ زندگی کنید که یکی از گران ترین شهرهای آلمان است، امکان پس انداز کمی دشوار است و هزینه های دیگر زندگی نیز زیاد است و هرچه برای پس انداز تلاش کنید این امکان برای شما میسر نمی شود. اگر شما می خواهید در آلمان تحصیل کنید و به دنبال شهری هستید که هزینه های زندگی در آن پایین باشد، ما در اینجا 5 شهر ارزان آلمان را به شما معرفی می کنیم: Bielefeld، فرانکفورت، هال(Halle)، کرفلد(Krefeld)، پاسو(Passau). در این مقاله مباحث زیر را مورد بررسی قرار می دهیم:
شرایط تحصیل در آلمان چگونه است؟
این سوال بسیاری از متقاضیان اخذ ویزای تحصیلی آلمان است. برای پاسخ به این سوال باید پارامترهای زیادی را در نظر گرفت. توضیح بیشتر آنکه شرایط تحصیل در آلمان از چه لحاظ؟ آیا منظور شما شهریه های تحصیلی در آلمان است یا هزینه های زندگی دانشجویی؟ آیا منظورتان سطح دانشگاه های آلمان است؟ یا شرایط کار ضمن تحصیل و پس از آن در آلمان؟ آیا مقصودتان شرایط تحصیل در آلمان از لحاظ الحاق همراه (همسر و فرزندانتان) است یا میزان تمکن مالی مورد نیاز برای مهاجرت تحصیلی به این کشور؟ تمام این موارد و سایر عوامل دیگر شرایط تحصیل در آلمان را معنی می دهند، همانطور که می دانید تحصیل در آلمان برای تمامی افراد رایگان است حتی اگر مقیم این کشور نباشید، از این رو تحصیل در آلمان یکی از بهترین انتخاب ها برای دانشجویان ایرانی است.
تحصیل در دانشگاه ها و کالج ها و بالاخص دانشگاه های فنی مهندسی رایگان آلمان یک فرصت زندگی برای دانشجویان بین المللی است. از سال ۲۰۱۴ آلمان تحصیل در این کشور را رایگان اعلام کرد هرچند برخی دانشگاه ها در برخی از استان ها به رویه دریافت شهریه باز گشته و مبالغ بسیار پایینی را از دانشجویان دریافت می نمایند، تحصیل در مقطع لیسانس در کشور آلمان بین ۳ تا ۴ سال است و دانشجویان بابت تحصیل در دانشگاه های این کشور شهریه ایی پرداخت نمی کنند، در زیر لیست تعدادی از کالج های رایگان در آلمان ذکر گردیده است:
- دانشگاه کلن
- دانشگاه مانهایم
- دانشگاه فنی مونیخ
- دانشگاه هومبولت برلین
- دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ
- دانشگاه هامبورگ
- دانشگاه آچن RWTH
- دانشگاه آزاد برلین
تحصیل رایگان در آلمان در مقطع فوق لیسانس
دولت آلمان در سال ۲۰۱۴ تحصیل در ۱۶ ایالت آلمان در مقطع کارشناسی ارشد را رایگان اعلام نمود. البته این وضعیت ممکن است که ثبات نداشته باشد چرا که در سال ۲۰۱۷ تحصیل در برخی از دانشگاه ها برای دانشجویان غیر اتحادیه اروپا با پرداخت شهریه همراه شد. این بدان معناست که ممکن است برای تحصیل در دانشگاه های آلمان در سال های آتی پرداخت شهریه اجباری گردد. البته هزینه بسیار اندکی بابت تحصیل در آلمان پرداخت می گردد. به طور مثال در دانشگاه های ایالت بادن وورتمبرگ در آلمان از سال ۲۰۱۷ برای دانشجویان غیر اتحادیه اروپا هزینه ی تحصیل در آلمان ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ یورو می باشد. که نسبت به شهریه دانشگاه های دیگر کشورهای اروپائی بسیار اندک است. البته شرط معدل برای تحصیل رایگان در آلمان بسیار مهم می باشد. تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد برای دانشجویانی که لیسانس خود را در آلمان اخذ نموده اند رایگان می باشد ولی برای دانشجویانی که مدرک لیسانس خود را از کشور دیگری گرفتند در دانشگاه های دولتی ممکن است، هزینه ی تحصیل در آلمان تا ۲۰۰۰۰ یورو و در دانشگاه های خصوصی تا ۳۰۰۰۰ یورو می باشد.
تحصیل رایگان در آلمان در مقطع دکترا
از آنجا که آلمان صنعتی ترین کشور دنیاست و در زمینه نوآوری فنی و تحقیق بسیار پیشرفته می باشد، لذا مقصد بسیاری از دانشجویان در سراسر دنیاست. اقتصاد قوی، کیفیت بالای زندگی، پیشرفت در زمینه ی تولید و مهندسی در آلمان، می تواند بهترین مقصد و موقعیت برای پژوهشگران و مهندسین برای تحصیل در دانشگاه های فنی مهندسی رایگان در آلمان باشد. تحصیل در مقطع دکترا در کشور آلمان با ۳۶۰۰ فارغ التحصیل در مقطع دکترا در این کشور، مورد درخواست بسیاری از دانشجویان در سراسر دنیا می باشد. دانشجویان در مقطع دکترا برای ۶ ترم اول هزینه ای پرداخت نمی کنند و بیش از یک چهارم دانشجویان در آلمان کمک هزینه ی عمومی دریافت می نمایند. اغلب دانشجویان دکترا در آلمان بر روی پروژه هائی کار میکنند که در قبال آن دستمزد دریافت می نمایند و یا از بورسیه استفاده می کنند.
تحصیل رایگان در آلمان و اخذ بورسیه تحصیلی
با وجود اینکه تحصیل در این کشور رایگان می باشد باز هم دانشجویان می توانند برای دریافت بورسیه اقدام نمایند.
بورسیه های DAAD
DAAD یک سازمان مشترک از موسسات آموزش عالی است که برای دانشجویان با استعداد داخلی و خارجی در کشور آلمان با هدف ارتقاء درونی دانشگاه های آلمان، بودجه جهت کمک هزینه ی تحصیل در کشور آلمان را تامین می نماید. این بورسیه برای دانشجویانی است که بیش از ۶ سال از اخذ مدرک لیسانس شان نگذشته باشد و همچنین دو سال سابقه ی کار داشته باشند. میزان کمک هزینه برای تحصیلات تکمیلی ۸۵۰ یورو و برای مقطع دکترا ۱۲۰۰ یورو می باشد.
بورسیه های مربوط به بنیاد هاینریش بول در کشور آلمان
این بورسیه بیشتر در مقطع دکترا و برای افرادی ست که مدرک خود را از دانشگاه های معتبر در آلمان اخذ نموده و مشاغل سیاسی و اجتماعی داشته باشند و همچنین در زمینه ی حقوق بشر و دموکراسی اکولوژی فعالیت کنند.
برنامه بورسیه تحصیلی ملی DeutschlandStipendium
این بورسیه برای تمامی دانشجویان با تمام ملیت هاست و همه ی دانشجویان در آلمان می توانند از این بورسیه استفاده نمایند مبلغ بورسیه ۱۵۰ یورو در ماه می باشد و دولت فدرال آلمان نیز ۱۵۰ یورو دیگر به دانشجو پرداخت می نماید. در مجموع مبلغ این بورسیه در ماه ۳۰۰ یورو می باشد. این بورسیه برای دو ماه است ولی در ماه های بعدی چنانچه دانشجو شرایط اخذ بورسیه را همچنان داشته باشند می توانند از این بورسیه استفاده نمایند. همچنین دانشجویان می توانند از طریق این بورسیه برای کارآموزی و تدریس اقدام نمایند.
برنامه های بورسیه تحصیلی اراسموس در آلمان
این برنامه که توسط کشورهای عضو اتحادیه اروپا و برای دانشجویان در اتحادیه می باشد، به دانشجویانی تعلق می گیرد که به صورت تمام وقت قصد تحصیل در آلمان را دارند. کمک هزینه ای که دانشجویان دریافت میکنند هزینه های زندگی، ثبت نام تحصیل رایگان در آلمان و مسافرت را برای یکسال پوشش می دهد.
هزینه های زندگی دانشجویی در آلمان
هزینه ی تحصیل در کشور آلمان رایگان است، این بدان معناست که شخص دانشجو شهریه دانشگاهی در آلمان پرداخت نمی نماید، ولی می بایست هزینه های زندگی خود را در آلمان تامین نماید. هزینه زندگی در شهرهای این کشور متفاوت است. مثلا هزینه زندگی در مونیخ بالاتر از دیگر شهرهای آلمان می باشد. به طور میانگین هزینه ی زندگی یک فرد دانشجو در آلمان حدود ۸۵۰ یورو در ماه می باشد که عمده این هزینه مربوط به اجاره مسکن است به طور متوسط چنانچه در یک آپارتمان مشترک زندگی کنید حدود ۲۸۰ یورو و در پانسیون های دانشجوئی حدود ۲۳۰ یورو در ماه خواهد بود. در جدول زیر هزینه های مربوط به زندگی در آلمان درج گردیده است:
| نیازهای اصلی زندگی | میانگین هزینه ماهانه به یورو |
| غذا | 168 |
| لباس | 42 |
| حمل و نقل | 94 |
| مجوز تلفن اینترنت و تلویزیون | 31 |
| کتاب و مطالعه | 20 |
| تفریح و سرگرمی | 61 |
| بیمه خدمات درمانی | 80 |
تحصیل در آلمان و شرایط کار دانشجویی
بیش از ۶۰ درصد دانشجویان بین المللی در آلمان جهت تامین هزینه ی تحصیل و زندگی در آلمان، به کار پاره وقت مشغول می باشند. طبق قوانین کشور آلمان دانشجویان بین المللی می توانند ۱۲۰ روز در سال کار کنند. اگر قصد دارید بیشتر از ساعات قانونی مقرر کار کنید می بایست از اداره مهاجرت و یا آژانس کاریابی محلی در آلمان مجوز اخذ نمائید. البته در نظر داشته باشید میزان حقوقی که دریافت می کنید به عنوان کمک هزینه ی زندگی شما در آلمان است و تمامی هزینه های شما را پوشش نخواهد داد. برای یافتن کار در آلمان توصیه میگردد با خدمات دانشجوئی در دانشگاهی که در آن تحصیل می کنید و یا با آژانس استخدام فدرال تماس برقرار نمائید، در هر صورت توصیه می گردد که در شغلی مرتبط با رشته تحصیلی خود مشغول به کار شوید تا برای شما به عنوان رزومه و اعتبار شغلی تلقی گردد.
تحصیل رایگان در آلمان و بررسی ویزای همراه
شخص دانش آموز و دانشجوئی که در آلمان تحصیل می کند، می تواند برای پدر و مادر، همسر و فرزند خود درخواست ویزای همراه نماید. فرد دانشجو می بایست نشان دهد که از لحاظ مالی توانایی تامین هزینه های زندگی همراهان خود را در طول دوره ی تحصیل در آلمان، بدون نیاز به کمک های مالی دولتی دارد. همچنین فرد دانشجو می بایست مکان زندگی مناسبی برای اسکان خانواده خود در آلمان داشته باشد. همسر فرد دانشجو نیز می بایست بالای ۱۸ سال داشته باشد. پدر یا مادر می توانند همراه دانش آموزان زیر ۱۶ سال در آلمان باشند و اگر فرزند شما ۱۶ ساله است و قصد تحصیل در مدارس آلمان را دارد شما در صورتی می توانید با وی همراه باشید که مدرک زبان A1 آلمانی داشته باشید. همچنین می بایست نشان دهید که فرزند شما نیاز به مراقبت دارد.
دانشگاه های برتر در آلمان
بیش از ۱۷۰۰۰ برنامه تحصیلی در ۳۸۰ دانشگاه آلمان هر ساله ارائه میگردد که بخش اعظمی از آن ها در دانشگاه های دولتی هستند. اسامی تعدادی از دانشگاه های رایگان در آلمان که دانشجو می تواند بدون پرداخت شهریه در این دانشگاه ها تحصیل کند به شرح زیر می باشد:
- Ludwig Maximilian University
- Ruprecht-Karls-University Heidelberg
- Humboldt University of Berlin
- University of Gottingen
- University of Hamburg
- University of Sttugart
مدارک مورد نیاز جهت اخذ ویزای تحصیلی آلمان
برای اخذ ویزای دانشجویی و تحصیل رایگان در کشور آلمان می بایست از سفارت این کشور وقت مصاحبه بگیرید و مدارک مربوط به اخذ ویزا را به سفارت این کشور ارائه نمائید.
مدارک مورد نیاز برای اخذ ویزا :
- فرم تکمیل شده درخواست ویزا
- پاسپورت معتبر
- دو قطعه عکس
- نامه پذیرش دانشگاه
- مدارک تحصیلی سال های قبل
- مدرک زبان
- نامه اثبات تمکن مالی (توجه داشته باشید که مبلغی که بابت تمکن در حساب می گذارید مسدود می گردد، برای سال 2020، تمکن مالی آلمان 10،236 یورو است.)
تحصیل در آلمان و اخذ اقامت و تابعیت
اخذ اقامت دائم در کشور آلمان عموما برای اشخاص خارج از اتحادیه اروپا که ۵ سال در این کشور به طور قانونی زندگی و کار کرده اند امکانپذیر می باشد. دانشجویانی که در آلمان تحصیل کرده و ۲ سال پس از فارغ التحصیلی در این کشور کار کرده اند می توانند برای اخذ اقامت دائم در این کشور اقدام نمایند. برای اخذ تابعیت کشور آلمان نیز پس از گذشت ۸ سال زندگی و کار در کشور آلمان می توان اقدام نمود. تفاوت اقامت و تابعیت در حق رای و اجازه کار در سمت های حساس دولتی و امنیتی می باشد. بنابراین شخصی که اقامت دائم دارد می تواند از کلیه حقوق شهروندی به جز موارد ذکر شده برخوردار باشد.