تصمیم گیری در مورد اینکه چه نوع دوره ی کارشناسی ارشدی می خواهید بخوانید، بسیار چالش برانگیز است. برخی افراد این تصمیم گیری را به راحتی انجام می دهند، زیرا آنها می دانند که در چه زمینه ای خوب هستند. برخی دیگر، ممکن است کمی زمان و فکر عمیق نیاز داشته باشند تا در نهایت این انتخاب را انجام دهند.
تعداد قابل ملاحظه ای از مردم تصمیم می گیرند که برای دریافت مدرک دانشگاهی خود وارد رشته ی تجارت شوند. این رشته از نظر تعداد ثبت نام های انجام شده، یکی از رشته های برتر است که تقریباً 18٪ از دانشجویان فارغ التحصیل آن را انتخاب می کنند.
بررسی تحصیل در رشته ی مدیریت در فرانسه
محبوب ترین دوره ی تجارت، کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی (MBA) است.
MBA دانشجویان را به دانش عمومی در مورد نحوه ی مدیریت همه ی جنبه های یک تجارت موجود یا جدید مجهز می کند. این امر مستلزم گذراندن مجموعه ای از دروس اصلی و همچنین دروس گزینشی است؛ دروس گزینشی وقتی انتخاب می شوند که دانشجویان بخواهند در یک زمینه ی تخصصی آموزش ببینند. در پایان، دانشجویان مدرک MBA خود را دریافت می کنند و به عنوان کارشناسان مدیریت مشاغل در نظر گرفته می شوند.
ارزش این مدرک مورد بحث قرار گرفته است، اما بیشتر محققان معتقدند كه تحصیل برای مدرک MBA ارزش آن را دارد. این مدرک مسیرهای شغلی متنوعی را پیش روی فارغ التحصیلان MBA قرار می دهد، و اگر هیچ تجربه ی کار قبلی ندارید، ما یک راهنما در مورد چگونگی به دست آوردن شغل با مدرک MBA بدون داشتن هیچ تجربه ای، تهیه کرده ایم.
اگر به فکر دریافت مدرک MBA هستید اما هنوز در حال تحقیق در مورد جزئیات آن هستید، این مقاله به شما درباره ی انواع مختلف مدرک MBA و آنچه که هر یک از آنها شامل می شود، اطلاع می دهد.
این مقاله مباحث زیر را شامل می شود:
- انواع کلی MBA
- انواع تخصص های MBA براساس عملکرد
- انتخاب یک برنامه ی MBA
انواع کلی MBA
تقریباً تمام برنامه های MBA در سراسر دانشگاه ها در چندین حالت و روش مطالعه ارائه می شود. این انواع مختلف در نتیجه ی نیاز دانشجویان به انعطاف پذیری بیشتر و فضای در حال تغییر کسب و کار، به وجود آمده است.
انواع MBA |
نوع MBA |
طول دوره |
تجربه مورد نیاز |
برنامه زمانی |
MBA تمام وقت |
2 سال |
بیش از 3 سال |
دوره درسی تمام وقت |
MBA پاره وقت |
3 تا 6 سال |
مشخص نشده است |
عصرها و آخر هفته ها |
MBA اجرایی |
2 تا 6 سال |
بیش از 8 سال |
عصرها و آخر هفته ها |
MBA سرعتی |
1 سال |
مشخص نشده است |
دوره درسی تمام وقت بدون استراحت |
MBA جهانی |
1 تا 2 سال |
بیش از 3 سال |
دوره درسی تمام وقت |
MBA آنلاین |
2 تا 6 سال |
مشخص نشده است |
تمام وقت یا پاره وقت در بستر مجازی(دلخواه) |
آموزش اجرایی |
1 سال |
بیش از 3 سال |
عصرها و آخر هفته ها |
گواهینامه MBA |
1 تا 2 ترم |
مشخص نشده است |
4 تا 6 درس |
هر یک از این نوع برنامه های MBA با جزئیات بیشتر در مقالات (آشنایی با گروه های مختلف مدیریت-بخش دوم و سوم) آمده اند.
MBA تمام وقت
MBA تمام وقت متداول ترین نوع مدرک MBA است. این دوره شامل دوره های درسی فشرده و تمام وقت به طور معمول برای دو سال یا چهار ترم است. دانشجویان بین 9 تا 15 واحد کاری اخذ می کنند تا به عنوان دانشجویان تمام وقت شناخته شوند. آنها هر روز طبق برنامه ریزی در کلاس ها شرکت می کنند و تعطیلات آخر هفته و همچنین تعطیلات زمستانی و تابستانی دارند.
در بین این تعطیلات، دانشجویان تشویق می شوند تا در دوره های کارآموزی، تدریس کارشناسی ارشد یا دستیاری پژوهشی و دیگر پروژه های شخصی شرکت کنند. این کارها در استفاده از مهارتهای آموخته شده، ایجاد رابطه های کاری و پیدا کردن فرصتهای شغلی بیشتر، به آنها کمک می کند.
برای ثبت نام در دوره ی MBA تمام وقت، بیشتر دانشگاه ها دانشجویان را ملزم به داشتن حداقل سه سال یا بیشتر تجربه ی کاری می کنند. این امر برای اطمینان از این است كه آنها برای مدت معینی در صنایع مختلف بوده اند و بلافاصله پس از اتمام دوره ی لیسانس خود ثبت نام نکرده اند.
هرچند برخی دانشگاه ها از این نظر سختگیرانه تر برخورد می کنند، بنابراین اگر تازه از مقطع کارشناسی فارغ التحصیل شده اید و می خواهید یک مدرک MBA تمام وقت بگیرید، برای کسب اطلاعات بیشتر با دانشگاه مورد نظرتان تماس بگیرید.
هزینه MBA تمام وقت می تواند بسیار زیاد باشد، اما کمک های مالی و کمک هزینه ی تحصیلی وجود دارد. دانشجویان می توانند برای دریافت این مزایای شهریه ای از دانشگاه اقدام کنند، وام دانشجویی بگیرند، یا با یک کارفرمای موجود مذاکره کنند تا بخشی از هزینه را بپردازد.
MBA پاره وقت
برنامه MBA پاره وقت که معمولاً به عنوان MBA حرفه ای یا PMBA شناخته می شود، نوع دیگر بسیار متداول از مدرک MBA است. این مدرک متناسب با نیاز افرادی می باشد که وظایف دیگری مانند کار تمام وقت یا خانواده دارند و قادر نیستند به صورت تمام وقت دانشجو باشند.
برنامه های پاره وقت به آنها این امکان را می دهد تا نسبت به دانشجویان تمام وقت، واحدهای کمتری اخذ کنند و برنامه ی انعطاف پذیر تری داشته باشند. برنامه درسی دوره های MBA پاره وقت شبیه به دوره ی تمام وقت است اما ممکن است در تخصص هایی که دانشجویان می توانند در آن شرکت کنند محدودیت هایی وجود داشته باشد.
دانشجویان MBA پاره وقت حتی می توانند از کلاسهای ارائه شده در عصرها یا آخر هفته ها استفاده کنند. با این حال، MBA پاره وقت به دلیل تعداد کمتر کلاس ها و واحدهای در نظر گرفته شده، نسبت به MBA تمام وقت، مدت زمان بیشتری طول می کشد تا به اتمام برسد.
فارغ التحصیلی از برنامه MBA پاره وقت می تواند دو برابر زمان ببرد، معمولاً 3 یا 4 سال، اگرچه دانشجویان مجاز به انجام این برنامه برای بیش از شش سال نیستند.
برای دانشجویانی که مایل به ثبت نام در برنامه های MBA پاره وقت هستند، الزامات سختی در مورد سال های تجربه ی کاری وجود ندارد. دانشگاه ها دانشجویان را چه بلافاصله پس از گذراندن دوره ی کارشناسی و چه با سالهای تجربه کاری بیشتر، می پذیرند.
هزینه MBA پاره وقت شبیه به تمام وقت است به جز اینکه این شهریه در بین ترم های بیشتری پخش می شود. به همین دلیل و این واقعیت که بیشتر دانشجویان MBA پاره وقت، به طور حرفه ای کار می کنند، کمک های مالی و بورسیه تحصیلی کمتری وجود دارد. برای تأمین هزینه های تحصیل، دانشجویان می توانند وام بگیرند یا از کارفرمایان بخواهند بودجه ی تحصیل آنها را تأمین کنند.
Executive MBA
MBA اجرایی یا EMBA به طور ویژه برای متخصصان با تجربه ی کاری زیاد که دارای سمت های مدیریتی و نظارتی هستند، طراحی شده است. این برنامه به گونه ای طراحی شده است که به دانشجویان، دانشی عمیق در مورد شیوه ها و رویکردهای تجاری ارائه دهد.
این دوره به طور معمول مفاهیم اساسی تجارت را شامل نمی شود زیرا فرض بر این است که دانشجویان از قبل با آن ها آشنا هستند.
دانشجویانی که در برنامه ی EMBA شرکت می کنند، به طور تمام وقت کار می کنند، بنابراین کلاس ها در عصر یا آخر هفته برگزار می شوند تا آنها بتوانند کلاس ها را در برنامه ی خود جای دهند. این یک دوره ی آموزشی فشرده است بنابراین دانشجویان می توانند مدرک خود را در دو سال دریافت کنند، اما بیشتر آنها کلاس های کمتری را انتخاب می کنند، بنابراین ممکن است تا فارغ التحصیلی سه سال یا بیشتر طول بکشد.
شرط اکثر دانشگاه ها برای پذیرش دانشجویان EMBA داشتن هشت سال یا بیشتر تجربه ی کاری مربوط است. این برنامه برای افرادی که تازه لیسانس خود را دریافت کرده اند یا هنوز در سال های ابتدایی شغل خود قرار دارند، درنظر گرفته نشده است.
برنامه های EMBA دارای مفاهیم پیشرفته تری هستند، بنابراین آنها فقط داوطلبانی را مد نظر می گیرند که مدتی در امر تجارت بوده اند.
EMBA بسیار پرهزینه است اما هزینه ی این دوره ها اکثراً توسط شرکت ها تأمین می شود. این بدان معنی است که کارفرمایان هزینه ی تحصیل بهترین کارمندان خود را برای به دست آوردن مهارت های جدید و به کار بردن آنها در امور شرکت، پرداخت می کنند.
آموزش رایگان برای کارمندان شامل تعهد خدمت می شود، زیرا دانشجویان EMBA باید برای مدت مشخصی، معمولاً چند سال، در شرکت بمانند تا اطمینان حاصل شود که سرمایه گذاری بر روی آنها بازده خود را داشته است.
اگر دوره ی EMBA توسط کارفرمای شما از لحاظ مالی تأمین نمی شود، می توانید وام دانشجویی بگیرید زیرا بورس های تحصیلی و کمک های مالی به ندرت در دسترس هستند.
Accelerated MBA
برنامه ی MBA سرعتی فرصتی را برای شما فراهم می کند تا مدرک MBA را در 11 تا 16 ماه تکمیل و دریافت کنید. این یک برنامه ی سریع و بسیار فشرده است که به دانشجویان اجازه نمی دهد در سایر فعالیت ها شرکت کنند، زیرا وقت این کار را ندارند. تعداد واحدها قابل اخذ معمولاً بیشتر از MBA تمام وقت است تا اینکه بتوانید به موقع فارغ التحصیل شوید.
این نوع مدرک MBA برای دانشجویانی است که می خواهند مدرکشان را در مدت زمان بسیار کمی دریافت کنند و به بازار کار بازگردند. آنها ممکن است دانشجویانی باشند که به تازگی مدرک کارشناسی خود را دریافت کرده اند یا متخصصان شاغلی که نمی توانند بیش از یک سال در دانشگاه بمانند.
برنامه ی درسی این دوره مشابه برنامه MBA تمام وقت است اما با بار درسی سنگین تر. تعطیلات کمتری وجود دارد، و بعضی اوقات دانشجویان باید در آخر هفته ها در کلاس های دانشگاهی شرکت کنند. همچنین ممکن است یک ترم زمستانی و یک ترم تابستانی وجود داشته باشد، بنابراین هیچ وقتی برای کارآموزی یا فرصت های تحقیقاتی وجود ندارد.
هزینه MBA سرعتی به دلیل فشردگی آن از انواع دیگر MBA بالاتر است. برای تأمین هزینه های آن، دانشجویان می توانند از بورسیه ها و کمک های مالی و همچنین وام های دانشجویی بهره مند شوند. همچنین دانشجویان باید درمورد هرگونه بودجه یا کمک هزینه ی تحصیلی، با کارفرمایان خود تماس بگیرند.
Global MBA
تجارت به طور فزاینده ای جهانی تر می شود و از مرزهای ملی عبور می کند. شرکت ها و بنگاه های اقتصادی در کشورهای مختلف گسترش می یابند و تقاضا برای مهارت های تجارت جهانی افزایش یافته است. به همین دلیل دانشگاه ها برنامه های MBA جهانی را معرفی کرده اند.
MBA جهانی برای متخصصان شاغل در سراسر جهان است که به تجارت بین المللی مشغول هستند. این برنامه گروهی از افراد بسیار مختلف را گرد هم می آورد که می توانند شیوه های تجاری مناطق و کشورهای مختلف را به اشتراک بگذارند و بحث کنند.
این برنامه یک تا دو سال طول می کشد و برنامه ی درسی تمام وقت دارد. برنامه درسی شبیه به MBA تمام وقت است با این تفاوت که بیشتر به یک دیدگاه جهانی در مورد موضوعات مرتبط و مفاهیم تجاری می پردازد.
برنامه های MBA جهانی برای افراد بدون تجربه کاری طراحی نشده است، بنابراین دانشجویان پذیرفته شده معمولاً افرادی هستند که قبلاً در پست های مدیریتی و نظارتی کار کرده اند.
هزینه ی این برنامه بسیار بالاست، اما ممکن است کمک های مالی یا بودجه از سوی کارفرمایان برای پوشش هزینه ها وجود داشته باشد.
MBA آنلاین
MBA آنلاین یکی دیگر از راه حل های ابتکاری برای افرادی است که وظایف خانوادگی و کاری دارند. این برنامه به شکل یادگیری از راه دور است که به طور فزاینده ای در همه ی رشته های تحصیلی در حال رواج است.
MBA آنلاین این امکان را به دانشجویان می دهد که با استفاده از فناوری، مدرک خود را بگیرند.
کلیه ی کلاس هایی که MBA آنلاین را تشکیل می دهند در بسترهای مجازی تدریس می شوند. دانشجویان ممکن است بتوانند به سخنرانی های از پیش ضبط شده دسترسی داشته باشند یا سخنرانی های اساتید را به طور زنده تماشا کنند. آنها می توانند تکالیف و پروژه هایی را انجام دهند و همچنین با همکلاسی های خود به صورت آنلاین بحث کنند.
زمان لازم برای تکمیل یک برنامه ی MBA به نوع تعهد دانشجویان بستگی دارد. آنها می توانند آن را به صورت MBA تمام وقت یا پاره وقت تکمیل کنند، بنابراین ممکن است بین دو تا پنج سال تحصیلی طول بکشد.
برنامه درسی شبیه به برنامه MBA ایست که در محیط دانشگاه ارائه می شود، اما متناسب با بسترهای مجازی که در آن آموزش داده می شود طراحی شده است.
مزایای MBA آنلاین، داشتن تنوع دانشجویانی است که می توانند از کشورهای مختلف جهان و با تجربه های کاری مختلف در این دوره های آموزشی شرکت کنند. آنها می توانند شیوه های مختلف کسب و کار را به اشتراک بگذارند و با یکدیگر بحث های عمیقی داشته باشند که منجر به یادگیری دیدگاه های مختلف می شود.
هزینه مدارک آنلاین بسیار پایین تر از سایر مدرک های MBA است زیرا هیچ هزینه ای برای جابجایی وجود ندارد و دانشجویان می توانند شهریه را در طی چند ترم پرداخت کنند. به احتمال زیاد هیچ گونه کمک هزینه ی تحصیلی یا کمک مالی وجود ندارد، اما دانشجویان می توانند از وام یا بودجه ی تحصیلی شرکتشان استفاده کنند.
آموزش اجرایی
MBA آموزش اجرایی نوع جدیدی از MBA است. این برنامه به شرکت ها اجازه می دهد تا کارمندان خود را در یک برنامه ی فشرده با یک برنامه ی درسی اختصاصی ثبت کنند. این برنامه درسی توسط اساتید و کارفرمایان تهیه می شود تا مهارت هایی که کارکنان شرکت به آن ها احتیاج دارند، به آن ها تدریس شود.
این یک برنامه ی فشرده است با کلاس هایی که در عصرها و آخر هفته ها تدریس می شود، اما این امکان را به کارمندان می دهد که از مهارت بالایی برخوردار شوند و ارتقا پیدا کنند.
این برنامه نیز اساساً یک آموزش رایگان است، زیرا کارفرمایان با این شرط که کارمندان برای چند سال در شرکت بمانند هزینه آن را پرداخت می کنند.
گواهینامه MBA
گواهینامه MBA به دانشجویان خود یک مدرک کامل نمی دهد، اما می تواند در ایجاد مهارت و دانش بسیار مفید باشد. این گواهی برای دانشجویانی که برای موفقیت در مشاغل خود یا ارتقاء نیاز به مهارت های شغلی دارند، طراحی شده است.
گواهینامه MBA بسیار کوتاه تر و ارزان تر از مدارک تحصیلی کامل است.
گواهینامه ها بسته به نیاز دانشجویان، شامل یک یا دو ترم تحصیل تمام وقت یا نیمه وقت هستند. در طی این ترم ها، دانشجویان حدود چهار تا شش درس را به اختیار خود انتخاب می کنند. این درس ها می توانند به طور اختیاری از بین دروس MBA عمومی یا تخصصی باشند.
گواهینامه های MBA برای پذیرش دانشجویان به هیچ تجربه ی کاری نیاز ندارند، بنابراین هر کسی می تواند ثبت نام کند. دانشجویان باید هزینه ی تک تک درس ها یا کل گواهینامه را پرداخت کنند، زیرا به ندرت امکان گرفتن کمک هزینه ی تحصیلی وجود دارد.
انواع تخصص های MBA بر اساس عملکرد
پس از انتخاب نوع کلی مدرک MBA، بسیاری از دانشجویان می توانند همچنین یک تخصص را نیز انتخاب کنند. این کار بعد از سال اول MBA، وقتی که دانشجویان دوره های اصلی خود را می گذرانند، انجام می شود. سپس براساس انتخاب های خود می توانند در یک عملکرد یا یک صنعت تخصص یابند.
اگر مطمئن نیستید که یک دانشگاه چه تخصص ها و دروس انتخابی را ارائه می دهد، حتماً با آنها تماس بگیرید و سؤال کنید. در زیر برخی از تخصص های کاربردی آمده است که دانشجویان MBA می توانند انتخاب کنند.
مدیریت عمومی
تخصص مدیریت عمومی، تخصص سنتی MBA است. دانشجویان دانش عمیق تری در مورد موضوعات مربوط به تجارت کسب می کنند تا بتوانند پس از فارغ التحصیلی، نقش های مختلف مدیریتی را بر عهده بگیرند.
این تخصص همه ی دیگر تخصص ها را در بر می گیرد و بیشتر برای دانشجویانی مناسب است که مطمئن نیستند در چه زمینه ای می خواهند تخصص بدست بیاورند.
امور مالی
امور مالی به دلیل در دسترس بودن موقعیت های شغلی و همچنین پتانسیل بالای حقوق و دستمزد، یکی از محبوب ترین تخصص ها است. دانشجویان دوره هایی را در زمینه ی مدیریت سهام و اوراق بهادار (portfolio management)، مدیریت صندوق سرمایه گذاری یا مدیریت ریسک (hedge fund or derivate management)، مدیریت ریسک دارایی و سرمایه (asset and credit risk management) و دیگر دوره ها، می گذرانند.
این تخصص به آنها صلاحیت کار در مؤسسات مالی و غیرمالی می دهد، مانند:
- بانکداری سرمایه گذاری
- امور مالی شرکت ها
- امور مالی سازمانی
- امور مالی بین المللی و غیره
حسابداری
تخصص حسابداری دانشجویان را برای موقعیت های شغلی آینده در سازمان ها و شرکت های تجاری آماده می کند. آنها دوره های مربوط به شیوه های پیشرفته ی حسابداری را می گذرانند و این فرصت را دارند که گواهینامه حسابدار عمومی معتبر (CPA) خود را دریافت کنند.
آنها می توانند به حسابداران، مدیران مالی، حسابرسان و غیره تبدیل شوند.
بازاریابی
یکی دیگر از تخصص های محبوب، بازاریابی است. این تخصص دانشجویان را به مهارت های توسعه ی استراتژی های بازاریابی، مدیریت و اجرای برنامه ها، بهبود درآمد و سودآوری و حفظ روابط عمومی بالا، مجهز می کند.
دانشجویان دوره هایی مانند تبلیغات، مدیریت برند، تحقیقات بازاریابی، مدیریت محصول و غیره را می گذرانند.
عملیات و زنجیره تامین
این تخصص بر روی مدیریت عملیات روزانه ی یک تجارت و زنجیره ی تأمین آن متمرکز است. این دوره ها شامل طراحی و ساخت محصول، مدیریت زنجیره تأمین، مدیریت کنترل کیفیت است.
دانشجویان فارغ التحصیل به عنوان رئیس عملیات، مدیران انبار و موجودی، مدیران حمل و نقل و غیره فعالیت می کنند.
منابع انسانی
تخصص در منابع انسانی نشانگر این است که دانشجویان می خواهند وارد یک کسب وکار شوند و کارکنان آن مجموعه را مدیریت کنند. آن ها دوره هایی را می گذرانند که به آنها روش های استخدام، ارزیابی عملکرد، آموزش و ارتقاع مهارت، تبلیغات و جبران خسارت و سلامتی و ایمنی را آموزش می دهد.
دانشجویان می توانند در هر شرکتی به عنوان رئیس و مدیر منابع انسانی مشغول به کار شوند.
مدیریت بهداشت و درمان
تخصص مدیریت بهداشت و درمان روز به روز رایج تر می شود. این تخصص به دانشجویان مهارت هایی می آموزد که بتوانند در مراکز درمانی، مراکز بیمه، مراکز دارویی، مراقبت از سالمندان و بهداشت عمومی در سمت های مدیریتی مشغول به کار شوند.
فناوری اطلاعات (IT) و سیستمهای اطلاعاتی
استفاده روزافزون از فناوری در شرکت ها، دانشگاه ها را وادار به معرفی تخصص IT و سیستم های اطلاعاتی کرده است.
این تخصص به دانشجویان کمک می کند تا کسب و کارهای آنلاین را مدیریت کنند و مهارت هایی از قبیل تجزیه و تحلیل داده ها، امنیت شبکه و مدیریت و تجزیه و تحلیل سیستم ها را بیاموزند.
مشاوره
مشاوره یک تخصص بسیار گسترده است. دانشجویان دارای مدرک MBA مشاوره، می توانند به عنوان مشاوران مستقل برای حل و فصل مشکلات مختلف تجاری در همه زمینه های مدیریتی مشغول به کار شوند.
این تخصص دانشجویان را برای شغل های سخت که البته حقوق بالایی نیز پرداخت می کنند، واجد شرایط می کند.
کارآفرینی
تخصص کارآفرینی برای دانشجویانی است که در حال حاضر مشاغل خود را دارند و یا مایل به داشتن یکی از آن ها هستند. این تخصص به دانشجویان مدل ها و شیوه های راه اندازی کسب و کار (استارت-آپ) و چگونگی توسعه و رشد آنها را می آموزد.
انواع تخصص های MBA براساس صنعت
روش دیگری که دانشجویان MBA می توانند تخصص خود را انتخاب کرده و نوع برنامه MBA مورد نظر خود را انتخاب کنند، براساس صنعت است.
تخصص های صنعتی مختلفی وجود دارد، اما برخی از محبوب ترین ها عبارتند از:
- بهداشت ، داروسازی و بیوتکنولوژی
- رسانه، سرگرمی و ورزش
- غیرانتفاعی
در هر یک از تخصص های صنعتی، دانشجویان مهارت و دانشی را می آموزند که می توانند در آن صنعت خاص به کار گیرند. آن ها تبدیل به یک متخصص در آن صنعت می شوند و می توانند در موقعیت های شغلی مختلفی در آن صنعت فعالیت کنند.
تخصص های صنعتی بیشتر به افراد متخصص شاغلی توصیه می شود که تجربه ای در آن صنعت خاص دارند و می خواهند بیشتر بدانند تا بتوانند پیشرفت کنند و حقوق بالاتری کسب کنند.
انتخاب یک برنامه ی MBA
انتخاب یک برنامه ی خاص بسیار دشوار است، اما عوامل مختلفی وجود دارد که باید آن ها را در نظر بگیرید، مانند:
- اهداف شغلی
- طول برنامه
- هزینه ی برنامه
- رتبه بندی برنامه
- شرایط پذیرش
- نقاط قوت و علایق شخصی
هیچ تخصصی در MBA وجود ندارد که از بقیه بهتر باشد، اما ارزیابی هر یک از عوامل بالا به شما کمک میکند تا نوع مدرک MBA خود را راحت تر مشخص کنید و تصمیم گیری را برای شما بسیار ساده تر و عملی می کند