میدان سرخ و کلیسای جامع سنت باسیل در مسکو و کاخ زمستانی در سن پترزبورگ، تنها تعدادی از مکان‌های دیدنی هستند که به ذهن دانشجویان خارجی می‌آید که روسیه را به عنوان مقصد تحصیلی خود انتخاب می‌کنند. با این حال، تحصیل در روسیه، تجربه‌ای است که چیزهایی فراتر از این مکان‌های دیدنی در اختیار شما قرار می‌دهد. با داشتن تاریخ غنی و متنوع، فرهنگ روسیه امروز ترکیبی پیچیده از سنت و نوآوری است. روسیه که میزبان برخی از مشهورترین چهره‌های فرهنگی جهان از داستایوفسکی گرفته تا چایکوفسکی، تولستوی، پلیسهسکایا و ... است، نقش به سزایی در توسعه‌ی چشم‌اندازهای جهانی در رشته‌های هنری همچون باله، موسیقی کلاسیک، ادبیات و هنرهای زیبا گذاشته است.
دو شهر بزرگ روسیه مسکو و سن‌پترزبورگ هستند که هر دو در بخش غربی این کشور واقع شده‌اند. مسکو پایتخت شلوغ روسیه و پُر از تناقض است که به‌واسطه‌ی سیستم متروی خود، اغلب به موزه تشبیه شده و میزبان دانشگاه دولتی مسکو است، قدیمی‌ترین دانشگاه روسیه که قدمت آن به سال 1755 بازمی‌گردد. سن پترزبورگ به عنوان یک پایتخت فرهنگی در جهان شناخته می‌شود و مرکز تاریخی این شهر در فهرست میراث جهانی حفاظت‌شده‌ی یونسکو ثبت شده است. با داشتن بیش از 100 موزه، تحصیل در سن پترزبورگ به دانشجویان خارجی فرصت‌های بی‌پایانی برای کشف تنوع فرهنگ روسی می‌دهد که در طول تاریخ این کشور توسعه یافته است.
در حالی که دو شهر بزرگ روسیه دارای جاذبه‌های هیجان انگیزی برای دانشجویان خارجی هستند که می‌خواهند در این کشور تحصیل کنند، اما نادیده گرفتن سایر مراکز شهری و شهرهای روسیه که به دانشجویان تجربه‌ی تحصیلی خوبی می‌دهد، اشتباه است. مقاصدی همچون نیژنی نوگورود، چلیابینسک و تامبوف شما را از نواحی غربی روسیه بیرون آورده و تنوع فرهنگ روسیه و فرصت‌های آن برای آموزش عالی را در سراسر این قلمروی وسیع جغرافیایی نشان می‌دهد.
با توجه به تعدد درخواست ها جهت مهاجرت تحصیلی به روسیه، آشنایی با مقاطع مختلف تحصیلی در روسیه کمک شایانی به افراد با این هدف خواهد نمود. روسیه با پیوستن به اعضای معاهده بلونیا (Bologna Declaration) توانسته است اعتبار مدارک علمی ارائه شده در دانشگاه های خود را افزایش دهد؛ به گونه ای که اغلب کشورهای دنیا مدارک علمی اخذ شده از مراکز آموزشی و علمی روسیه را در رشته هایی چون مهندسی، علوم انسانی و شاخه های پزشکی به رسمیت می شناسند. وزارت های بهداشت ایران نیز از این قاعده پیروی کرده و برای مثال 6 دانشگاه علوم پزشکی روسیه در فهرست دانشگاه های مورد تایید وزارت بهداشت در روسیه حضور دارند.
آشنایی با مقاطع مختلف تحصیلی در روسیه
کشور روسیه بزرگترین کشور جهان بوده و مردم بیش از 120 قوم از سرتاسر دنیا در این سرزمین زندگی می کنند. کاخ های لوکس و مجلل، فرهنگ منحصر به فرد مردمان و طبیعت مثال زدنی این کشور موجب شده است همه ساله افراد زیادی از 160 کشور جهان متقاضی ادامه تحصیل در روسیه باشند. هزینه های نسبتا پایین تحصیل، سطح کیفی بالای آموزش و تخصیص انواع بورسیه های تحصیلی، موجب شده است مهاجرت از این طریق در بین متداول ترین راه ها در سال های اخیر قرار گیرد. طبق آمار رسمی OECD بالاترین درصد جمعیت تحصیل کرده در جهان متعلق به روسیه می باشد. بیش از 180000 نفر از دانشجویان حاضر در روسیه دارای تابعیت سایر کشورها هستند.
روسیه دارای جمعیتی بیش از 146 میلیون نفر بوده و برنامه نویسی و شاخه های علوم پزشکی از پر مخاطب ترین رشته های تحصیلی در بین شهروندان این کشور می باشد. همچنین دارندگان دیپلم تجربی از تسهیلات ویژه ای جهت تحصیل در رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی برخوردار می باشند. روسیه دارای 748 دانشگاه و موسسه آموزش عالی بوده که از این تعداد 11 دانشگاه در بین 1000 دانشگاه برتر جهان قرار گرفته اند. همچنین تحصیل در دوره های ابتدایی و متوسطه برای کودکان ساکن در این کشور اجباری می باشد.
| سطح تحصیلی | سن دانش آموزان |
| ابتدایی | -7-17 |
| متوسطه مقدماتی | 11-16 |
| متوسطه عمومی | 16-18 |
هزینه تحصیل در مقاطع مختلف تحصیلی در روسیه
دانشگاه های کشور روسیه به طور کلی آزمونی از افراد متقاضی تحصیل در دانشگاه های این کشور به عمل نمی آورند. مگر در رشته هایی خاص چون پزشکی و تحت شرایطی که فرد راغب به شرکت در دوره پادفک روسیه نباشد. دوره پادفک یک پیش نیاز برای تحصیل دانشجویان بین المللی در مقاطع مختلف چون کارشناسی بوده و برای مثال علاقه مندان به تحصیل در رشته دندانپزشکی، ملزم به سپری کردن دوره پادفک در درس های زیست شناسی و شیمی به زبان روسی و شرکت در آزمون نهایی می باشند. هزینه شرکت در دوره پادفک 2600$ (دلار آمریکا) برآورد می شود.
| رشته تحصیلی | هزینه ی تحصیل سالانه (دلار) |
| مهندسی هوا و فضا | 6400 |
| پزشکی | 7200 |
| دندانپزشکی | 7800 |
| دوره پادفک | 2600 |
| هزینه خوابگاه | 1800 |
شایان ذکر است هزینه های ذکر شده جهت تحصیل به زبان روسی در این کشور می باشد. علی رغم هزینه های معقول تحصیل در روسیه، دولت این کشور و همچنین موسساتی مانند HSE اقدام به ارائه انواع بورسیه های تحصیلی برای دانشجویان می نمایند:
- NRU Higher School of Economics International Master Awards in Russia
- Russian Scholarship Projects
- EEUA International Scholarship Foundation in Russia
- Benjamin A. Gilman Scholarships
با توجه به تعدد دانشگاه های معتبر در شهرهایی چون مسکو و حضور دانشجویان بسیار از سایر کشورها، این دانشگاه ها اقدام به ارائه دروس به زبان انگلیسی می کنند که به طبع هزینه تحصیل در این حالت بیشتر بوده و حداقل نمره آیلتس لازم 6 تعیین شده است. مدت زمان تحصیل در مقطع کارشناسی 4 سال، تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد 2 سال و همچنین دریافت مدرک دکتری 2 الی 3 سال زمان بر خواهد بود. طبق آمار درصورتی که دانشجو مایل به حضور در خوابگاه نباشد، بخش عمده هزینه صرف اسکان و اجاره مسکن خواهد شد. هزینه های حمل و نقل و خوراک در مراتب بعدی قرار دارند.
دانشگاه های برتر مقاطع مختلف تحصیلی در روسیه
همچون سایر کشورهای جهان، دولت روسیه نیز در صدد پیشرفت نظام آموزش و افزایش کیفیت ارائه دروس به دانشجویان می باشد. با توجه به حضور پرشور دانشجویان در رشته های گوناگون، دانشگاه های روسیه توانسته اند در سال های اخیر رتبه های مطلوبی را در رده بندی QS بدست آورند. به گونه ای که طبق آخرین آمار منتشر شده روسیه در جایگاه 26 در جهان از جنبه کیفیت آموزشی قرار دارد. دانشگاه دولتی لومونسوف مسکو (Lomonosov MSU) برترین دانشگاه روسیه می باشد که در 37 دانشکده به ارائه آموزش در انواع رشته های تحصیلی می پردازد. دومین دانشگاه معتبر روسیه در شهر نووسیبریک واقع شده است؛ Novosibirsk State University در رتبه بندی جهانی دارای مرتبه 575 بوده و علی رغم حضور دانشگاه دولتی سنت پترزبورگ در رتبه 463 جهان، این دانشگاه به علت ظرفیت بالای پذیرش دانشجویان در رشته های پزشکی و دندانپزشکی، دومین دانشگاه برتر روسیه لقب گرفته است.7
اخذ ویزا جهت تحصیل در روسیه
وجود مراکز و موسساتی چون انستیتو روابط بین الملل مسکو به ارائه آموزش به زبان انگلیسی می پردازند و همچنین مقرون به صرفه بودن تحصیل در بسیاری از رشته ها با وجود انواع بورسیه های تحصیلی، باعث شکل گیری علاقه در بسیاری از افراد به دریافت اقامت تحصیلی در روسیه شده است. هم چنین استفاده از وام های دانشجویی کم بهره و امکان اشتغال برای دانشجویان در زمینه های شغلی مرتبط با رشته تحصیلی خود، از دیگر مزیت های تحصیل در روسیه می باشد. دانشجویان مقطع کارشناسی در هفته 10 ساعت و دانشجویان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری مجاز به 20 ساعت کار در هفته می باشند. شرایط و مدارک لازم جهت اخذ ویزای تحصیلی در این کشور سردسیر به شرح ذیل می باشد:
- گذرنامه معتبر؛
- تکمیل فرم درخواست تحصیل در روسیه؛
- ارائه سوابق تحصیلی همراه با ریز نمرات؛
- ارائه مدرک زبان (در صورت تصمیم به تحصیل به زبان انگلیسی)؛
- گواهی وصعیت سلامت؛
- پرداخت هزینه های مربوطه؛
- عکس سایز گذرنامه؛